Etxalde Nekazaritza Iraunkorra mugimenduan antolatutako emakumeok, azkenaldiko gertakari eta bizipenak direla medio, elikadura eta kontsumo ereduari begirako hausnarketa kolektiboa egiteko beharra sentitzen dugu.

Denbora daramagu indarrean dagoen ekoizpen eta kontsumo eredua eutsiezina dela salatzen, natura eta bizimodua suntsitzen dituela adierazten eta honen eraginez baserritarrak eta ekoizteko dugun gaitasuna desagerrarazten ari dela esaten. Kezkatuta gaude krisi honen aurrean instituzio eta hedabideak elikatzen ari diren jarrera kapitalista eta indibidualistarekin, agroindustria eta komertzializazio sistema luzeei egiten die mesede, eta baserritar txikiak eta salmenta zuzena egiten dugunok, beste behin ere baztertu egiten gaitu. Baserritarrak izanik gure herri eta hirietan egunez egun kalitatezko elikagaiak ekoizten ditugunok, erantzukizunaz jarraitzen dugu elikagai osasuntsu eta freskoak banatzen, batez ere, egun jasaten ari garen osasun krisialdi eta egoera sedentario orokortu honen aurrean.

Osasunaren izenean inolako alternatibarik aurkeztu gabe, plazak eta merkatuak ixteko erabakiak kezkatzen gaitu, herritarrak erosketa masiboak egiteko saltoki handietara bideratuz, horrek momentu honetan suposatzen duen osasun arriskuarekin.

Ez dugu dudatan jartzen pandemia honen larritasuna, eta ez ditugu hartu diren zenbait neurri zalantzan jartzen, baina azken egunotan elikaduraren inguruan hartutako erabakien aurrean gure jarrera adierazi nahi dugu, eta erantzukizun indibidual, kolektibo eta instituzionalerako deia egiten dugu.

Instituzioei dagokienez, egoeraren berezitasuna, larritasuna eta informazio falta direla medio, udaletxeak momentuko erabakiak azkar hartzera behartuak izan direla ulertu genezake, baina hauek, egoera inkoherenteei eman die bide. Plaza eta merkatuen itxiera da honen adibide argia, Nazio Dekretuak elikagaien hornikuntza bermatzeko hauek irekita mantentzea beharrezko dela adierazten duen arren. Bestalde, Eusko Jaurlaritzak jakin badakienean baserritarrok gure elikagaiak salmenta zuzenaren bidez banatzen ditugula, bai plaza zein azokatan, kontsumo taldeen bitartez, elikagaien kooperatibetan… harritu egin gaitu ikusteak ez duela bide horiek erregulatzeko neurririk aipatzen martxoaren 14an zabaldu zuen Koronabirusari (COVID-19) aurre egiteko jarduketa protokoloan – arrantza ontzi, nekazaritza eta abeltzaintza ustiategi eta elikagaien industrietarako dena-. Bestalde, Nafarroan azoka guztiak bertan behera utzi dira eta udal batzuk alternatibak bilatzen ari dira, baina lurralde osorako protokolorik gabe azokak irekita bermatzeko gutxieneko segurtasunarekin.

Baserritarrok ekoitzitako elikagai hauek osasuna bermatzeko duten garrantzia azpimarratu nahi dugu berriro ere, ezin baitugu ahaztu, gaur egun, elikadura kaskarra dela hainbat gaixotasunen oinarria, eta elikadura ezegoki honek bihurtzen gaituela COVID-19 birusaren aurrean arrisku talde. Hain zuzen ere, elikadura ez osasuntsu hau da saltoki handiek eskaintzen digutena, egunotan aberastu eta aberastu ari diren saltoki horiek berak.

Hori dela eta, argi eta garbi adierazi nahi dugu: aski da, geratu ditzagun  globalizazio kapitalista eta kontsumo eredu basatiak! Ez gaitezen naturaren jabe sentitu eta ez dezagun gure interesetarako suntsitu! Ez diezaiegun diru gehiagorik eman mundua suntsitzen ari diren enpresei!

Babestu ditzagun ekimen lokalak! Sortu ditzagun ekintza lokalak! Deshazkundea sustatu dezagun behingoz!

Komertzializazio sistema laburrak (kontsumo taldeak, denda txikiak, merkatu eta plaza lokalak…) indartu eta babestu beharreko alternatiba errealak dira. Eskertu nahiko genieke, sortu den izu kontsumista honen aurrean, elikatzeko bide hauen aukera egiten jarraitzen duten herritarrei, konfiantzazko gune hauek martxan mantentzea lortzen baitute, betiere hartu beharreko segurtasun neurriak errespetatuz.

Izan ere, saltoki handietako “elikagaien” eta beharrezkotzat saltzen dizkiguten beste hainbat produktuetako baldak husten ari diren arren, ez zaitezke kezkatu, baserritarrok bertan jarraituko baitugu, gertuko eta osasuntsuak diren elikagaiak ekoizten, zuok elikatzeko prest eta denontzako alternatiba kolektibo, iraunkor eta osasuntsuak ehuntzen.

Azkenik, egungo egoerak, bizitza, elikadura eta zaintza erdigunean jartzeko aukera ematen digu. Beraz, gure arteko konfiantza elikatuz, era kolektiboan elkar zaintzera  gonbidatzen zaituztegu, tokialdatzeak mugatuz eta betiere osasun gomendioak jarraituz.

Ezin baitugu ahaztu, une kritiko honetan, osasuna eta elikadura bermatzeko “etxean geratuko bagara”, beste hainbat pertsona leku batetik bestera mugitu beharko direla. Gogoratu, kalean ikusten ari zaren pertsona hori gutako norbait izan daiteke, zure etxera helduko diren elikagai osasuntsuen banaketa egiten.

2020ko martxoan.